Ratowanie Żydów i pomoc Żydom (1939-1945)

Ratowanie Żydów i pomoc Żydom (1939-1945)

(zestawienie tematyczne zbiorów specjalnych przygotowane z okazji beatyfikacji Rodziny Ulmów)

1. Azyl [DVD] = The Zookeeper’s Wife / scenariusz Angela Workman ; na podstawie powieści Diane Ackerman ; reżyseria Niki Caro. – Wrocław : Filmostrada, 2017. DVD 3215

To jedna z takich historii, o które kino musiało się upomnieć. Poruszająca filmowa opowieść, która wydarzyła się naprawdę. Antonina Żabińska, żona dyrektora warszawskiego zoo, wspólnie z mężem, Janem, ukrywali podczas II wojny światowej dziesiątki Żydów. Osobiście wydostawali ich z getta i pomagali przetrwać w opustoszałych murach ogrodu zoologicznego. Niektórzy ukrywani byli w miejscach przeznaczonych dla zwierząt, inni w willi Żabińskich. W 1965 roku Jan i Antonina Żabińscy zostali odznaczeni przez instytut Jad Waszem tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

2. Biegnij, chłopcze, biegnij [DVD] = Run Boy Run / scenariusz Heinrich Hadding ; na podstawie powieści Uriego Orleva ; reżyseria Pepe Danquart. – Warszawa : Kino Świat : Burda International, 2014. DVD 2524

Losy ośmioletniego uciekiniera z warszawskiego getta, który stracił całą rodzinę i zdany jest na pomoc ze strony obcych. Trafia do domu życzliwej Polki. Kobieta decyduje się go przygarnąć i namawia, by dla bezpieczeństwa przyjął nową tożsamość – osieroconego Polaka wyznania rzymskokatolickiego. Wskutek dramatycznego splotu wydarzeń, chłopiec musi opuścić gościnny dom i rusza w pełną przygód i niebezpieczeństw wędrówkę przez ogarnięty wojną kraj. Korzystając z pomocy polskich rodzin i przybranej tożsamości, próbuje przetrwać koszmar okupacji.

3. Boże skrawki [DVD] = Edges of the Lord / scenariusz i reżyseria Yurek Bogayevic. – Warszawa : Galapagos, 2011. DVD 2205

Rok 1942. Rodzice 11- letniego Żyda Romka wyprowadzają go z getta i ukrywają na wsi u polskiej rodziny. Gniecio Lipa mimo obaw żony Mańki zabiera go do siebie. Chłopiec zaprzyjaźnia się z synem gospodarzy, Tolem, poznaje także inne miejscowe dzieci. By nie zostać zdemaskowanym, Romek uczęszcza na lekcje religii. Razem z innymi przygotowuje się do Pierwszej Komunii Świętej.

Wieś na Mazowszu, 1943 rok. Dwóch nastoletnich chłopaków Janek i Staszek znajdują ukrywających się w obejściu gospodarstwa dwóch młodych Żydów. To ich rówieśnicy – Abram i Chaim – synowie szanowanego aptekarza, który mieszkał przed wojną w pobliskim miasteczku. Tylko oni ocaleli z pogromu, który Niemcy urządzili Żydom w pobliskim lesie. Na przekór śmiertelnemu zagrożeniu Janek i Staszek postanawiają ukryć chłopców. O swojej decyzji nie mówią nikomu.

Seria pięciu filmów o ludzkiej odwadze, bohaterstwie i triumfie nad tragicznymi wydarzeniami drugiej wojny światowej.

Roman Cudakowski, dla przyjaciół Cudak, gra w kapeli na weselach i miejskich imprezach. W czasie okupacji muzykowi nie wiedzie się dobrze. Szansą na zarobek stają się wstępy w lokalu dla Niemców. Ci nie wyobrażają siebie jednak orkiestry bez skrzypka. Wówczas Cudak na koncerty wyprowadza z getta uzdolnionego Szymona Akermana, z którym przed wojną nie żył w zgodzie. W nowej rzeczywistości obydwaj nawzajem siebie potrzebują: Cudak może zarabiać grając z Akermanem, ten natomiast zyskuje szansę na przeżycie. Pewnego dnia Roman decyduje się na stałe zabrać z getta skrzypka z jego rodziną, by ukrywać ich z narażeniem życia w swoim domu.

7. Dzieci Ireny Sendlerowej [DVD] = The Courageous Heart of Irena Sendler / scenariusz John Kent Harrison, Lawrence John Spagnola ; na podstawie książki Anny Mieszkowskiej ; reżyseria John Kent Harrison. – Warszawa : Syrena Films, 2009. DVD 1791

Historia Ireny Sendler, która była częścią polskiego podziemia w czasie II wojny światowej i została aresztowana przez nazistów za przemycenie z warszawskiego getta prawie 2,5 tys. żydowskich dzieci.

8. Dzień gniewu [DVD] / Roman Brandstaetter ; adaptacja i reżyseria Tomasz Antoni Żak. – Warszawa : IPN, 2021. DVD 4538

Akcja tej fascynującej opowieści sensacyjnej wpisanej w formę misterium paschalnego toczy się w czasie II wojny światowej. W niewielkim miasteczku trwa właśnie obława na Żydów, jeden z ocalałych – Emanuel Blatt otrzymuje schronienie w pobliskim zakonie. Tragiczne wydarzenia, które rozgrywają się za murami klasztoru pozwalają spojrzeć z wielu perspektyw na zachowania człowieka w sytuacji śmiertelnego zagrożenia. Ważnym aspektem dramatu jest niejednoznaczna relacja między przeorem klasztoru, a komendantem SS Bornem. To znajomi sprzed wojny, którzy razem studiowali teologię w Rzymie.

9. Historia Kowalskich [DVD] / scenariusz i reżyseria Arkadiusz Gołębiewski, Maciej Pawlicki. SARID / scenariusz i reżyseria Zbigniew Gajzler. – Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2011. DVD 1990, DVD 1991

Płyta zawiera filmy: 1. Historia Kowalskich (Film opowiada o Polakach zamordowanych za udzielanie pomocy swym sąsiadom – Żydom. Temat filmu odnosi się do mordu dokonanego na ludności cywilnej przez niemieckie oddziały żandarmerii dnia 6 grudnia 1942 roku w miejscowości Stary Ciepielów i Rekówka na Mazowszu. Tego dnia spalono żywcem 34 osoby, wśród nich Adama i Bronisławę Kowalskich wraz z ich pięciorgiem dzieci. W Ciepielowie, typowym polskim miasteczku, przed wojną zamieszkiwała w symbiozie społeczność polska i żydowska. Mord sprzed 66 lat nadal owiany jest milczeniem. We wspomnieniach krewnych wywołuje ciągle silne emocje. Konstrukcja filmu oparta jest na relacjach naocznych świadków tej tragedii, członków rodzin kolejnych pokoleń zamordowanych, relacjach osób badających tło mordu, a także fabularnej inscenizacji wydarzeń z tamtych dni, w szczególności sceny mordu dokonanego na rodzinach Kowalskich, Kosiorów, Obuchiewiczów i Skoczylasów.); 2. SARID (Sarid – znaczy ocalony z holocaustu. Alexander Bartal-Bicz jako jedyny ze swojej rodziny przeżył pogrom pabianickich Żydów. Film stanowi zapis jego wspomnień z czasów wojny od uwięzienia w odizolowanej dzielnicy rodzinnego miasta, przez pobyt w łódzkim getcie, aż po wywózkę do obozu pracy w Mauthausen w Austrii. Bartal opisuje warunki panujące w zamkniętych dzielnicach, trudną walkę o przeżycie i politykę Niemców, którzy stopniowo mordowali pabianiczan pochodzenia żydowskiego. Opowieść zaczyna się w roku 1939, kiedy to wraz z matką, ojcem i młodszym bratem trafił do getta założonego w Pabianicach. Relacjonuje jego likwidację w 1941, gdy część ludności została zgromadzona na placu i zamordowana, część rozstrzelana w Chełmnie nad Nerem, a część przeniesiona do getta w Łodzi. Opowiada losy swoich bliskich. Matkę i brata po raz ostatni widzi żywych latem 1944 po zniszczeniu łódzkiego getta na rampie obozu Auschwitz. Ojciec zginął w austriackim obozie Mauthausen, ostatnim przystanku wojennej tułaczki Alexandra. Historię Bartala uzupełniają wspomnienia Avivy Radoszyckiej, Cwiji Cohen oraz Morisa Glassa, cudem ocalałych z zagłady, która zmiotła z powierzchni ziemi dziewięciotysięczną społeczność żydowską Pabianic).

10. Jojo Rabbit [DVD] / scenariusz i reżyseria Taika Waititi ; na podstawie powieści Christine Leunens. Warszawa : Galapagos, 2021. DVD 4353

Gdy niemiecki chłopiec znajduje młodą Żydówkę, którą ukrywa na strychu samotnie wychowująca go matka, jego świat staje na głowie. Mając u boku jedynie idiotycznego wymyślonego przyjaciela, którym jest nikt inny jak sam Adolf Hitler, Jojo musi teraz stawić czoła swemu ślepemu nacjonalizmowi.

11. Lista Schindlera [DVD] = Schindler’s List / scenariusz Steven Zaillian ; na podstawie powieści T. Kennealy’ego ; reżyseria Steven Spielberg. – Warszawa : Universal Pictures Poland, [2004]. DVD 55

Oparta na faktach historia przedsiębiorcy Oskara Schindlera, który w czasie drugiej wojny światowej uratował przed pobytem w obozach koncentracyjnych 1100 Żydów.

12. Pianista [DVD] = The Pianist / scenariusz Ronald Harwood ; na podstawie pamiętników Władysława Szpilmana ; reżyseria Roman Polański. – Warszawa : Wydawnictwo Bauer, [2010]. DVD 2558, DVD 2559

Władysław Szpilman, wybitny polski pianista żydowskiego pochodzenia żyje w warszawskim getcie. Dzieli tam okrutny los i upokorzenie swojego narodu. Przed ostateczną „wywózką” mieszkańców getta do obozów zagłady udaje mu się stamtąd uciec. Ukrywa się samotnie w ruinach Warszawy. Niespodziewanie to przyjaźń z niemieckim oficerem pozwoli mu przetrwać najcięższy okres.

13. Polacy ratujący Żydów w latach II wojny światowej [GF] / [wprowadzenie Katarzyna Cegieła, Kamila Sachnowska, Olga Tumińska ; opracowanie Kamila Sachnowska [et al.] ; redakcja Piotr Chojnacki, Dorota Mazek]. – Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2008. GF 52

Teka zawiera: Materiały dla ucznia : eseje, słownik pojęć, biogramy, tablice synchroniczne, wybór tekstów ; Materiały dla nauczyciela : scenariusze lekcji, ćwiczenia, bibliografia ; Karty : dokumenty, zdjęcia, mapy ; płyta DVD.

14. Sprawiedliwi. Odc. 1-7 [DVD] / scenariusz Wojciech Tomczyk ; reżyseria Waldemar Krzystek. – Warszawa : Telewizja Polska, 2011. DVD 2401

Wzruszająca opowieść o miłości, przyjaźni oraz ciężkich wyborach, których stawką było niejednokrotnie ludzkie życie. Serial opowiada o Polakach działających w tajnej organizacji Żegota (Rada Pomocy Żydom) w czasie II wojny światowej. Główną bohaterką jest młoda pielęgniarka Basia, która wraz ze swoim mężem Stefanem, narażając życie niosła pomoc Żydom. Pomimo, iż Basia to postać fikcyjna, jej życiorys jest odzwierciedleniem wielu życiorysów Polaków działających w tym czasie w strukturach Żegoty.

15. Sprawiedliwi wśród narodów świata [DVD] / scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak. – Kraków : Dom Wydawniczy Rafael, [2007]. DVD 559

Film o heroicznej postawie Józefa i Wiktorii Ulmów, którzy w czasach hitlerowskiego terroru uratowali ośmiu Żydów. Cała rodzina została rozstrzelana. Autorzy zebrali świadectwa ludzi, którzy znali bohaterów filmu.

16. Sprawiedliwy [DVD] / scenariusz i reżyseria Michał Szczerbic. -Warszawa : Monolith Films, 2016. DVD 2728

Oparta na faktach poruszająca historia o rodzinie gotowej zaryzykować wszystko, by nieść pomoc w czasach, gdy najprostszy odruch serca wymaga największego bohaterstwa. Hanna przyjeżdża do Polski, by odbyć podróż śladami swej przeszłości. Wyjechała stąd jako dziewczynka ocalona z wojennej zawieruchy, a wraca jako piękna, silna kobieta. Pamięta ludzi, którzy jej pomogli i miejsca, w których przeżyła dramatyczne dzieciństwo. Nie potrafi jednak pogodzić się z przeszłością. Ta podróż będzie dla niej powrotem do najtrudniejszych, ale i najważniejszych dni jej życia. Do prawdy o ludziach, którzy zaryzykowali wszystkim, by pomóc ukryć ją przed złem tego świata. I do Pajtka, miejscowego dziwaka, który stał się jej najbliższym przyjacielem. On potrafił odnaleźć radość w najgorszych chwilach i sprawić, że mała samotna dziewczynka, czuła się bezpieczna i kochana. Spotkanie z nim po latach, może być dla Hanny nowym początkiem.

17. Stella [DVD] / scenariusz Marek Jerzman, Maciej Pawlicki ; reżyseria Maciej Pawlicki. – Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2017. DVD 3525

Bohaterką filmu jest Stella Zylbersztajn-Tzur, Żydówka ocalona przez ponad dwadzieścia polskich rodzin z okolic Łosic. To portret kobiety odważnej, która powraca wspomnieniami do przeszłości i nie zapomina tych, którzy mieli wpływ na jej losy.

18. Wielki tydzień [DVD] / scenariusz i reżyseria Andrzej Wajda ; na podstawie opowiadania Jerzego Andrzejewskiego. – Warszawa : Best Film, 2017. DVD 3352

Akcja filmu rozgrywa się w 1943 w okupowanej Warszawie. Irena Lilien, młoda Żydówka, ukrywa się u znajomych. Zabrana przez dwóch agentów Gestapo, przekupuje ich. Na ulicy spotyka swojego dawnego narzeczonego, który zabiera ją do swojego mieszkania. Obecność Żydówki rodzi różne postawy wśród Polaków zamieszkujących kamienicę.

19. W ciemności [DVD] / scenariusz David F. Shamoon ; na podstawie powieści Roberta Marshalla ; reżyseria Agnieszka Holland. – Warszawa : Edipresse Polska, [2012]. DVD 2111

Oparta na faktach dramatyczna historia Żydów, którzy podczas likwidacji getta we Lwowie w marcu 1943 roku ukryli się w kanałach pod miastem. Spędzili tam czternaście miesięcy. W podziemiach miasta, w ciemności, wilgoci, wśród szczurów, na przekór wszystkiemu… udało się przeżyć dziesięciorgu spośród ponad dwudziestoosobowej grupy. Przetrwali dzięki pomocy Leopolda Sochy, polskiego kanalarza, który pomógł im, narażając siebie i swoją rodzinę, chociaż początkowo kierowała nim chęć łatwego zysku. W kanałach Lwowa to niewiarygodna, wstrząsająco prawdziwa historia o gehennie tych, którzy przeżyli oraz podnosząca na duchu opowieść o koleżeństwie i odwadze.

Set your main menu in Appearance > Menus

Zestawienia bibliograficzne